Βραβείο Νόμπελ Φυσικής για ανακαλύψεις του 1980
Το φετινό Νόμπελ Φυσικής απονεμήθηκε σε τρεις ερευνητές για τις πρωτοποριακές τους ανακαλύψεις στη δεκαετία του 1980, που άνοιξαν τον δρόμο για την ανάπτυξη της κβαντικής υπολογιστικής. Η Βασιλική Σουηδική Ακαδημία Επιστημών ανακοίνωσε τα νέα στη Στοκχόλμη, αναγνωρίζοντας το καθοριστικό έργο που επηρέασε σημαντικά την τεχνολογία από τότε.
Ποιοι είναι οι βραβευθέντες
Οι νέοι κάτοχοι του Νόμπελ είναι οι καθηγητές John Clarke, Michel H. Devoret και John M. Martinis. Ο Clarke κατάγεται από το Ηνωμένο Βασίλειο και εργάζεται στο University of California, Berkeley. Ο Devoret είναι από το Παρίσι και διδάσκει στο Yale, ενώ ο Martinis είναι Αμερικανός και εργάζεται στο University of California, Santa Barbara.
Το αντικείμενο της βράβευσης
Το βραβείο αφορά συγκεκριμένα τη δουλειά που πραγματοποίησαν οι τρεις επιστήμονες το 1984-1985, μέσα από μια σειρά πειραμάτων σε ηλεκτρικά κυκλώματα. Όπως ανέφερε η επιτροπή, τα πειράματα αυτά οδήγησαν στην «ανακάλυψη του μακροσκοπικού κβαντικού τούνελινγκ και της κβαντικής κβάντωσης ενέργειας σε ηλεκτρικό κύκλωμα».
Τι ακριβώς πέτυχαν
Βρισκόμαστε στον χώρο της κβαντικής μηχανικής, που συχνά προκαλεί σύγχυση, αλλά η επιτροπή του Νόμπελ προσφέρει μια απλή εξήγηση για το επίτευγμα των τριών:
- Πραγματοποίησαν μια σειρά πειραμάτων με ηλεκτρονικό κύκλωμα κατασκευασμένο από υπεραγωγούς, δηλαδή εξαρτήματα που επιτρέπουν τη ροή ρεύματος χωρίς ηλεκτρική αντίσταση.
- Στο κύκλωμα, τα υπεραγώγιμα μέρη διαχωρίζονταν από ένα λεπτό στρώμα μονωτικού υλικού, μια διάταξη γνωστή ως Josephson junction.
- Μελετώντας και μετρώντας τις ιδιότητες του κυκλώματος, κατάφεραν να ελέγξουν και να εξερευνήσουν τα φαινόμενα που εμφανίζονταν όταν περνούσε ρεύμα.
- Τα φορτισμένα σωματίδια που κινούνταν στον υπεραγωγό συμπεριφέρονταν σαν να ήταν ένα ενιαίο σωματίδιο που καταλάμβανε ολόκληρο το κύκλωμα.
Επιπτώσεις στην τεχνολογία
Τα πειράματα αυτά οδήγησαν σε ριζικές εξελίξεις στους τρανζίστορ που τροφοδοτούν τα σύγχρονα chips, ενώ αποτελούν και τη βάση για την επόμενη γενιά κβαντικής τεχνολογίας, όπως:
- κβαντική κρυπτογραφία
- κβαντικοί υπολογιστές
- κβαντικοί αισθητήρες
Σύμφωνα με την επιτροπή, «δεν υπάρχει προηγμένη τεχνολογία σήμερα που να μην βασίζεται στην κβαντική μηχανική», συμπεριλαμβανομένων των κινητών τηλεφώνων, των καμερών και των οπτικών ινών.
Η σημασία της κβαντικής μηχανικής
«Είναι υπέροχο να γιορτάζουμε το πώς η κβαντική μηχανική, παρότι αιώνα παλιά, συνεχίζει να μας εκπλήσσει. Είναι επίσης εξαιρετικά χρήσιμη, καθώς αποτελεί το θεμέλιο όλης της ψηφιακής τεχνολογίας», αναφέρει ο Olle Eriksson, πρόεδρος της επιτροπής Νόμπελ Φυσικής.
Αντιδράσεις των βραβευθέντων
Ο καθηγητής Clarke, εμφανιζόμενος στη συνέντευξη Τύπου, δήλωσε με ειλικρίνεια: «Είμαι απολύτως έκπληκτος. Την εποχή που κάναμε αυτή τη δουλειά, δεν φανταζόμασταν ότι θα αποτελούσε τη βάση για ένα Νόμπελ. Αυτή η ανακάλυψη οδηγεί στην ανάπτυξη του κβαντικού υπολογιστή. Πολλοί εργάζονται πάνω στην κβαντική υπολογιστική, και η δική μας ανακάλυψη αποτελεί σε μεγάλο βαθμό τη βάση της».
Το χρηματικό έπαθλο
Οι τρεις βραβευθέντες θα μοιραστούν το χρηματικό έπαθλο των 11 εκατομμυρίων σουηδικών κορωνών (£872,000).
