Ένας ειδικός στη διαχείριση κρίσεων
Ο Chris Lehane θεωρείται κορυφαίος στο να μετατρέπει άσχημα νέα σε διαχειρίσιμες καταστάσεις. Ως γραμματέας Τύπου του Al Gore κατά τη διάρκεια της κυβέρνησης Clinton και υπεύθυνος διαχείρισης κρίσεων στην Airbnb σε δύσκολες ρυθμιστικές περιόδους, έχει αποδείξει την ικανότητά του να ελέγχει το αφήγημα. Πλέον, εδώ και δύο χρόνια, έχει αναλάβει ίσως τον πιο δύσκολο ρόλο του: ως αντιπρόεδρος παγκόσμιας πολιτικής στην OpenAI, προσπαθεί να πείσει τον κόσμο ότι η εταιρεία ενδιαφέρεται πραγματικά για τον εκδημοκρατισμό της τεχνητής νοημοσύνης, ενώ η συμπεριφορά της θυμίζει όλο και περισσότερο τις μεγάλες τεχνολογικές εταιρείες που ισχυρίζονται πως είναι διαφορετικές.
Μια δύσκολη συνέντευξη
Είχα στη διάθεσή μου 20 λεπτά μαζί του στη σκηνή του Elevate στο Τορόντο αυτή την εβδομάδα – 20 λεπτά για να ξεπεράσω τα τυπικά και να φτάσω στις πραγματικές αντιφάσεις που διαβρώνουν την εικόνα της OpenAI. Δεν ήταν εύκολο, ούτε απόλυτα επιτυχημένο. Ο Lehane είναι εξαιρετικός στη δουλειά του: συμπαθής, λογικός, παραδέχεται αβεβαιότητες και μιλά ανοιχτά για τις ανησυχίες του, ακόμα και για το αν όλα αυτά θα ωφελήσουν πραγματικά την ανθρωπότητα.
Οι καλές προθέσεις δεν αρκούν
Όμως, οι καλές προθέσεις έχουν μικρή αξία όταν η εταιρεία σου καλεί σε απολογία τους επικριτές της, καταναλώνει τους φυσικούς πόρους φτωχών περιοχών και «ανασταίνει» διάσημους νεκρούς για να ενισχύσει τη θέση της στην αγορά.
Το πρόβλημα Sora
Η ρίζα των προβλημάτων της εταιρείας είναι το Sora. Το νέο εργαλείο δημιουργίας βίντεο παρουσιάστηκε την προηγούμενη εβδομάδα, ενσωματώνοντας υλικό με πνευματικά δικαιώματα. Ήταν μια τολμηρή κίνηση για μια εταιρεία που ήδη αντιμετωπίζει αγωγές από τους New York Times, Toronto Star και μεγάλο μέρος της εκδοτικής βιομηχανίας. Από επιχειρηματική σκοπιά, όμως, ήταν έξυπνο: η εφαρμογή, διαθέσιμη μόνο με πρόσκληση, εκτοξεύτηκε στην κορυφή του App Store, καθώς οι χρήστες δημιούργησαν ψηφιακές εκδοχές του εαυτού τους, του Sam Altman, χαρακτήρων όπως ο Pikachu και ο Cartman από το “South Park”, αλλά και διάσημων όπως ο Tupac Shakur.
Η απάντηση της OpenAI για το Sora
Όταν ρωτήθηκε τι οδήγησε την OpenAI να κυκλοφορήσει αυτή την έκδοση του Sora με τέτοιους χαρακτήρες, ο Lehane υποστήριξε ότι το Sora είναι μια «γενικής χρήσης τεχνολογία», όπως το τυπογραφείο, που δίνει δημιουργικές δυνατότητες σε όσους δεν έχουν ταλέντο ή πόρους. Ακόμα και ο ίδιος, όπως είπε, μπορεί πλέον να φτιάξει βίντεο.
Η διαχείριση των πνευματικών δικαιωμάτων
Αυτό που απέφυγε να πει είναι ότι αρχικά η OpenAI επέτρεψε στους δικαιούχους να εξαιρεθούν από τη χρήση των έργων τους για την εκπαίδευση του Sora, κάτι που δεν είναι ο συνηθισμένος τρόπος διαχείρισης πνευματικών δικαιωμάτων. Στη συνέχεια, όταν διαπίστωσε ότι οι χρήστες προτιμούν υλικό με πνευματικά δικαιώματα, μετέτρεψε το σύστημα σε opt-in. Αυτό δεν είναι εξέλιξη, αλλά δοκιμή των ορίων. (Παρεμπιπτόντως, αν και η Motion Picture Association διαμαρτυρήθηκε για νομικές απειλές, η OpenAI φαίνεται να έχει ξεφύγει αρκετά.)
Οι εκδότες και το οικονομικό όφελος
Η κατάσταση θυμίζει τη δυσαρέσκεια των εκδοτών που κατηγορούν την OpenAI ότι εκπαιδεύει τα μοντέλα της με τα έργα τους χωρίς να μοιράζεται τα οικονομικά οφέλη. Όταν ρώτησα τον Lehane για το αν οι εκδότες αποκλείονται από τα κέρδη, επικαλέστηκε το fair use, τη νομική αρχή των ΗΠΑ που υποτίθεται ότι ισορροπεί τα δικαιώματα δημιουργών και την πρόσβαση του κοινού στη γνώση. Το χαρακτήρισε ως το μυστικό όπλο της αμερικανικής τεχνολογικής υπεροχής.
Η αντικατάσταση της δημοσιογραφίας
Πρόσφατα είχα πάρει συνέντευξη από τον Al Gore – τον παλιό προϊστάμενο του Lehane – και συνειδητοποίησα ότι ο καθένας μπορεί απλώς να ρωτήσει το ChatGPT αντί να διαβάσει το άρθρο μου στο TechCrunch. Του είπα: «Είναι ‘εξελικτικό’, αλλά είναι και αντικατάσταση». Ο Lehane άκουσε και άφησε στην άκρη τα έτοιμα επιχειρήματα. «Όλοι θα πρέπει να το λύσουμε αυτό», είπε. «Είναι εύκολο να λέμε ότι πρέπει να βρούμε νέα οικονομικά μοντέλα, αλλά πιστεύω ότι θα τα καταφέρουμε». (Αυτό που άκουσα εγώ: αυτοσχεδιάζουμε.)
Το ενεργειακό αποτύπωμα της OpenAI
Υπάρχει και το ζήτημα των υποδομών, για το οποίο κανείς δεν θέλει να μιλήσει ανοιχτά. Η OpenAI λειτουργεί ήδη data center στο Abilene του Τέξας και ξεκίνησε την κατασκευή ενός τεράστιου κέντρου στο Lordstown του Οχάιο, σε συνεργασία με Oracle και SoftBank. Ο Lehane έχει παρομοιάσει την υιοθέτηση της τεχνητής νοημοσύνης με την έλευση του ηλεκτρισμού – λέγοντας ότι όσοι τον απέκτησαν τελευταίοι, ακόμα προσπαθούν να καλύψουν τη διαφορά. Ωστόσο, το έργο Stargate της OpenAI φαίνεται να στοχεύει σε περιοχές με οικονομικές δυσκολίες, όπου στήνονται εγκαταστάσεις με τεράστιες ανάγκες σε νερό και ρεύμα.
Ποιος ωφελείται από τις επενδύσεις;
Όταν ρώτησα αν αυτές οι κοινότητες θα ωφεληθούν ή απλώς θα πληρώσουν το κόστος, ο Lehane μίλησε για γιγαβάτ και γεωπολιτική. Η OpenAI χρειάζεται περίπου ένα γιγαβάτ ενέργειας την εβδομάδα, σημείωσε. Η Κίνα πρόσθεσε 450 γιγαβάτ πέρυσι και 33 πυρηνικές μονάδες. Αν οι δημοκρατίες θέλουν δημοκρατική τεχνητή νοημοσύνη, πρέπει να ανταγωνιστούν. «Ο αισιόδοξος μέσα μου λέει ότι αυτό θα εκσυγχρονίσει τα ενεργειακά μας συστήματα», είπε, περιγράφοντας μια επαναβιομηχανοποιημένη Αμερική με ανανεωμένα δίκτυα ενέργειας.
Το κόστος για τις τοπικές κοινωνίες
Ήταν μια εμπνευσμένη εικόνα, αλλά δεν απάντησε στο αν οι κάτοικοι του Lordstown και του Abilene θα δουν τους λογαριασμούς τους να εκτοξεύονται, ενώ η OpenAI παράγει βίντεο με τον The Notorious B.I.G. Αξίζει να σημειωθεί ότι η δημιουργία βίντεο είναι η πιο ενεργοβόρα εφαρμογή τεχνητής νοημοσύνης που υπάρχει.
Το ανθρώπινο κόστος
Υπάρχει και το ανθρώπινο κόστος, που έγινε πιο εμφανές την προηγούμενη μέρα της συνέντευξης, όταν η Zelda Williams μπήκε στο Instagram για να παρακαλέσει αγνώστους να σταματήσουν να της στέλνουν βίντεο με τον πατέρα της, Robin Williams, φτιαγμένα με AI. «Δεν φτιάχνετε τέχνη», έγραψε. «Παίρνετε τις ζωές ανθρώπων και τις μετατρέπετε σε αηδιαστικά, υπερεπεξεργασμένα προϊόντα.»
Η απάντηση της εταιρείας για την ηθική
Όταν ρώτησα πώς η εταιρεία συμβιβάζει τέτοιου είδους προσωπικές βλάβες με την αποστολή της, ο Lehane μίλησε για διαδικασίες, υπεύθυνο σχεδιασμό, πλαίσια δοκιμών και συνεργασίες με κυβερνήσεις. «Δεν υπάρχει εγχειρίδιο για αυτά τα θέματα, σωστά;» Σε κάποιες στιγμές έδειξε ευαισθησία, αναγνωρίζοντας τις «τεράστιες ευθύνες» που συνοδεύουν το έργο της OpenAI.
Μια δεξιοτεχνική διαχείριση επικοινωνίας
Είτε αυτές οι στιγμές ήταν αυθόρμητες είτε όχι, τον πίστεψα. Έφυγα από το Τορόντο με την αίσθηση ότι παρακολούθησα ένα μάθημα πολιτικής επικοινωνίας – ο Lehane να ισορροπεί σε τεντωμένο σχοινί, αποφεύγοντας ερωτήσεις για αποφάσεις της εταιρείας που ίσως ούτε ο ίδιος εγκρίνει. Και τότε, ήρθε μια είδηση που περιέπλεξε ακόμα περισσότερο την κατάσταση.
Νομικές κινήσεις και κατηγορίες εκφοβισμού
Ο Nathan Calvin, δικηγόρος που ασχολείται με την πολιτική AI σε μη κερδοσκοπικό οργανισμό, αποκάλυψε ότι την ώρα που μιλούσα με τον Lehane στο Τορόντο, η OpenAI έστειλε έναν σερίφη στο σπίτι του στην Ουάσινγκτον, την ώρα του δείπνου, για να του επιδώσει κλήτευση. Ζητούσαν τα ιδιωτικά του μηνύματα με νομοθέτες της Καλιφόρνια, φοιτητές και πρώην εργαζόμενους της OpenAI.
Κατηγορίες για εκφοβισμό επικριτών
Ο Calvin υποστηρίζει ότι αυτή η κίνηση ήταν μέρος τακτικής εκφοβισμού της OpenAI σχετικά με νέο νομοσχέδιο για την τεχνητή νοημοσύνη, το SB 53 της Καλιφόρνια. Λέει ότι η εταιρεία χρησιμοποίησε τη νομική της διαμάχη με τον Elon Musk ως πρόσχημα για να στοχοποιήσει επικριτές, υπονοώντας ότι το Encode χρηματοδοτείται κρυφά από τον Musk. Ο Calvin πρόσθεσε ότι αντιτάχθηκε στη στάση της OpenAI για το SB 53 και όταν είδε την εταιρεία να ισχυρίζεται ότι «συνέβαλε στη βελτίωση του νομοσχεδίου», «γέλασε δυνατά». Σε ανάρτησή του στα κοινωνικά δίκτυα, χαρακτήρισε τον Lehane «μάστερ των πολιτικών σκοτεινών τεχνών».
Ηθικά διλήμματα εντός της εταιρείας
Στην Ουάσινγκτον, αυτό μπορεί να θεωρείται κομπλιμέντο. Σε μια εταιρεία όπως η OpenAI, που δηλώνει αποστολή «να δημιουργήσει AI προς όφελος όλης της ανθρωπότητας», ακούγεται σαν κατηγορία. Το πιο σημαντικό, όμως, είναι ότι ακόμα και οι ίδιοι οι άνθρωποι της OpenAI φαίνεται να αμφιταλαντεύονται για το τι γίνονται.
Εσωτερικές αμφιβολίες και δημόσιες τοποθετήσεις
Όπως ανέφερε ο συνάδελφός μου Max την προηγούμενη εβδομάδα, αρκετοί νυν και πρώην εργαζόμενοι εξέφρασαν δημόσια τις επιφυλάξεις τους μετά την κυκλοφορία του Sora 2. Μεταξύ αυτών, ο Boaz Barak, ερευνητής της OpenAI και καθηγητής στο Harvard, που έγραψε για το Sora 2 ότι είναι «τεχνικά εντυπωσιακό, αλλά είναι νωρίς για να συγχαρούμε τους εαυτούς μας ότι αποφύγαμε τις παγίδες των social media και των deepfakes».
Δημόσια αυτοκριτική από υψηλόβαθμα στελέχη
Την Παρασκευή, ο Josh Achiam – υπεύθυνος ευθυγράμμισης αποστολής στην OpenAI – δημοσίευσε κάτι ακόμα πιο αξιοσημείωτο σχετικά με τις κατηγορίες του Calvin. Ξεκινώντας λέγοντας ότι ίσως διακινδυνεύει την καριέρα του, έγραψε για την OpenAI: «Δεν μπορούμε να κάνουμε πράγματα που μας μετατρέπουν σε δύναμη φόβου αντί για δύναμη αρετής. Έχουμε καθήκον και αποστολή για όλη την ανθρωπότητα. Ο πήχης για να το πετύχουμε είναι εξαιρετικά ψηλός.»
Μια στιγμή ειλικρίνειας και προβληματισμού
Αξίζει να σταθούμε σε αυτό. Ένα στέλεχος της OpenAI να αμφισβητεί δημόσια αν η εταιρεία του μετατρέπεται σε «δύναμη φόβου» δεν είναι το ίδιο με έναν ανταγωνιστή ή έναν δημοσιογράφο που ασκεί κριτική. Πρόκειται για κάποιον που επέλεξε να εργαστεί στην OpenAI, πιστεύει στην αποστολή της και τώρα παραδέχεται μια κρίση συνείδησης, παρά τον επαγγελματικό κίνδυνο.
Το πραγματικό ερώτημα για το μέλλον
Είναι μια καθοριστική στιγμή, με αντιφάσεις που ίσως ενταθούν όσο η OpenAI επιταχύνει προς την τεχνητή γενική νοημοσύνη. Και με κάνει να αναρωτιέμαι: το πραγματικό ερώτημα δεν είναι αν ο Chris Lehane μπορεί να πείσει για την αποστολή της OpenAI. Είναι αν οι υπόλοιποι – και κυρίως οι ίδιοι οι εργαζόμενοι – συνεχίζουν να το πιστεύουν.