Αβεβαιότητα αντί για δόξα
Είτε μέσα από ατελείωτους κύκλους επιβίωσης, σκοτεινές αφηγήσεις ή μηχανισμούς που αποτρέπουν την παραδοσιακή επιτυχία, αυτά τα παιχνίδια αφήνουν τον παίκτη με αμφιβολία αντί για θρίαμβο. Πρόκειται για εμπειρίες που δοκιμάζουν όχι μόνο τις ικανότητες, αλλά και το ίδιο το νόημα της ολοκλήρωσης ενός παιχνιδιού.
7 Days To Die: Επιβίωση χωρίς τέλος
Στο 7 Days to Die, δεν υπάρχει τελικός στόχος για να κυνηγήσει ο παίκτης. Αντίθετα, καλείται να οχυρώσει βάσεις, να κατασκευάσει όπλα και να προετοιμαστεί για τα ασταμάτητα κύματα των νεκροζώντανων, που δεν σταματούν ποτέ, όσο κι αν προχωρήσει. Κάθε κύκλος γίνεται όλο και πιο δύσκολος, κάνοντας την επιβίωση όλο και πιο απρόσιτη.
Ο σχεδιασμός του παιχνιδιού διασφαλίζει ότι, όσο καλά προετοιμασμένος κι αν νιώθει ο παίκτης, η απόλυτη νίκη είναι ψευδαίσθηση. Η αδιάκοπη ένταση είναι το στοιχείο που το χαρακτηρίζει. Δεν υπάρχει σενάριο “νίκης”· η μόνη επιτυχία είναι η παράταση του αναπόφευκτου, καθώς τελικά η ορδή καταστρέφει κάθε οικισμό και η ήττα είναι θέμα χρόνου.
Pathologic 2: Μια ασθένεια χωρίς θεραπεία
Το Pathologic 2 περιστρέφεται γύρω από το αίσθημα της ματαιότητας. Η κεντρική πόλη μαστίζεται από μια επιδημία, και ο παίκτης έχει μόνο δώδεκα μέρες εντός παιχνιδιού για να βρει θεραπεία. Καμία διαδρομή δεν οδηγεί στη σωτηρία· στην καλύτερη περίπτωση, η επιβίωση συνοδεύεται από φρικτούς συμβιβασμούς και απώλειες που μοιάζουν αναπόφευκτες.
Τα φινάλε διαφέρουν ανάλογα με τις επιλογές, αλλά όλα μοιράζονται τη σκληρή αλήθεια ότι η πόλη δεν σώζεται. Ακόμα και η επιβίωση μοιάζει με αποτυχία, καθώς συνοικίες καίγονται και αγαπημένα πρόσωπα χάνονται, αναγκάζοντας τον παίκτη να αποδεχτεί την ήττα ως μέρος της εμπειρίας. Όποιο κι αν είναι το αποτέλεσμα, η νίκη παραμένει άπιαστη.
The Sims 4: Η ζωή χωρίς τελικό προορισμό
Η απουσία τέλους κάνει το παιχνίδι παράδοξο: οι παίκτες μπορούν να πετύχουν στόχους όπως πλούτο ή επαγγελματική ανέλιξη, αλλά δεν υπάρχει τελική γραμμή τερματισμού. Το αποτέλεσμα είναι ένα sandbox όπου οι ιστορίες είναι ατελείωτες, αλλά η ολοκλήρωση δεν έρχεται ποτέ, όσες μέρες κι αν περάσουν ή όσοι Sims κι αν εμφανιστούν ή χαθούν.
Far Cry 5: Σκοτεινά φινάλε χωρίς ελπίδα
Το Far Cry 5 προσφέρει πολλαπλά φινάλε, αλλά κανένα δεν δίνει αίσθηση νίκης. Η αντίσταση στον Joseph Seed οδηγεί σε πυρηνική καταστροφή, ενώ η αποχώρηση αφήνει τον πρωταγωνιστή παγιδευμένο από τη λατρεία. Ακόμα και το μυστικό πρώιμο τέλος, όπου ο παίκτης αρνείται να δράσει, απλώς τερματίζει το παιχνίδι χωρίς πρόοδο.
Το θέμα του παιχνιδιού είναι η αδυναμία διαφυγής. Ο παίκτης παραμένει παγιδευμένος στην Hope County, είτε από καταστροφή, είτε από χειραγώγηση, είτε από υποταγή. Κάθε τέλος αφαιρεί κάθε ελπίδα, αρνούμενο τη δυνατότητα θριάμβου και επιβάλλοντας την αποτυχία σε κάθε βήμα.
Fear & Hunger: Καμία θετική διέξοδος
Στο Fear & Hunger, υπάρχουν πολλά φινάλε, αλλά όλα είναι βουτηγμένα στην απελπισία. Κάποιες διαδρομές επιτρέπουν στον πρωταγωνιστή να δραπετεύσει, αλλά ο έξω κόσμος παραμένει το ίδιο σκληρός, ενώ άλλες οδηγούν σε θεοποίηση, με απώλεια της ανθρωπιάς και διαιώνιση του πόνου.
Το παιχνίδι αρνείται να προσφέρει καθαρή έξοδο: ο θάνατος είναι συχνός, η επιβίωση κενή και η ανάληψη δύναμης μια κατάρα χωρίς διαφυγή. Σε κάθε εκδοχή, η νίκη είναι απλώς μια άλλη μορφή ήττας, χωρίς ποτέ να γίνεται θετική, και πάντα καταλήγει στον θάνατο.
Outer Wilds: Αέναοι κύκλοι
Αν και το αληθινό τέλος προσφέρει κάποιου είδους λύτρωση με τη διακοπή του χρονικού βρόχου, η ίδια η δομή κάνει τη νίκη εφήμερη. Ακόμα κι αν ο παίκτης καταφέρει να σταματήσει τον βρόχο, πρέπει να πεθάνει άλλη μια φορά, πράγμα που σημαίνει ότι, ακόμα κι αν το σύμπαν συνεχίσει, ο ίδιος πληρώνει το απόλυτο τίμημα.
Don’t Starve: Απόδραση ή αέναος κύκλος
Στο Adventure Mode του Don’t Starve, η τελική αναμέτρηση με τον Maxwell, τον μυστηριώδη άρχοντα του Constant, φέρνει τον παίκτη μπροστά σε ένα ζοφερό δίλημμα: να πάρει τη θέση του Maxwell ή να τον αφήσει δεμένο. Η επιλογή να τον αντικαταστήσει σημαίνει ότι ο παίκτης αποκτά δύναμη, αλλά παγιδεύεται σε έναν ατελείωτο κύκλο, ανταλλάσσοντας την ελευθερία με τον έλεγχο.
No Man’s Sky: Η επανεκκίνηση του ταξιδιού
Η προσέγγιση στο κέντρο του γαλαξία στο No Man’s Sky μοιάζει με τον απόλυτο στόχο, αλλά οδηγεί απλώς σε μια επανεκκίνηση. Ο παίκτης ξαναγεννιέται σε νέο γαλαξία, με ελάχιστους πόρους, ξεκινώντας το ταξίδι από την αρχή.
Αυτός ο ατελείωτος κύκλος αντικατοπτρίζει τη φύση του σύμπαντος ως προσομοίωση. Δεν υπάρχει τελική κατάληξη ή μεγάλη αποκάλυψη, μόνο επανάληψη σε άπειρους γαλαξίες. Το ταξίδι δεν τελειώνει ποτέ, και η νίκη αντικαθίσταται από μια αέναη περιπλάνηση που σταματά μόνο όταν κλείσει το παιχνίδι.