Όταν σκέφτεσαι τον James Bond, πιθανότατα σου έρχεται στο μυαλό η τοποθέτηση προϊόντων. Ίσως να μην το έχεις συνειδητοποιήσει, αλλά είναι γεγονός: ο πιο αγαπητός κατάσκοπος του κόσμου συνδέεται πάντα με κάποιο προϊόν. Μπορεί να σκεφτείς το Walther PPK, το μικρό γερμανικό πιστόλι που απεικονίζεται και στο λογότυπο ‘007’. Ίσως να σκεφτείς την Omega ή τη Rolex. Και φυσικά την Aston Martin. Ο Bond είναι καταναλωτής. Είναι ό,τι χρησιμοποιεί.

Αν έχεις σύγχρονη οπτική, θα ήταν λογικό να πιστέψεις ότι όλα αυτά γίνονται για τα χρήματα. Όταν σκέφτομαι την τοποθέτηση προϊόντων στις ταινίες Bond, θυμάμαι το αποκορύφωμα στο Die Another Day. Ένας ταλαιπωρημένος, αξύριστος Bond μπαίνει σχεδόν γυμνός σε ξενοδοχείο, έχοντας δραπετεύσει μετά από χρόνια ανάκρισης. Φυσικά τον αναγνωρίζουν και του δίνουν τη συνηθισμένη σουίτα του. Αμέσως μετά, εμφανίζεται ένα παγωμένο μπουκάλι Bollinger, μια ακριβή ξυριστική Phillishave (“η αγαπημένη του Bond”) και αρκετά πουκάμισα Brioni. Η σκηνή είναι τόσο προφανής που αγγίζει τα όρια του κακόγουστου. Σίγουρα υπήρξε οικονομική συναλλαγή. Αλλά ταυτόχρονα, ταιριάζει.

Μια Νέα Ιδέα

«Απολαμβάνω υπερβολικά αυτό που τρώω και πίνω. Αυτό οφείλεται εν μέρει στο ότι είμαι εργένης, αλλά κυρίως στη συνήθεια να δίνω σημασία στη λεπτομέρεια.» – James Bond, Casino Royale (1953), Κεφάλαιο 7

Αυτός είναι ο Bond του Ian Fleming. Όταν ο Fleming έγραφε τις περιπέτειες του πράκτορα της MI5, είναι σίγουρο ότι ο χαρακτήρας πήρε μερικές από τις προτιμήσεις του δημιουργού του. Ο Fleming αγαπούσε τα αντικείμενα. Όταν στο πρώτο βιβλίο ο Bond εκφράζει την αγάπη του για τα εκλεκτά πράγματα, είναι η φωνή του Fleming που ακούγεται. Δεν υπήρχε οικονομικό κίνητρο: ήταν απλώς ένας άνθρωπος που εκτιμούσε τα προϊόντα και την πολυτέλεια, και το αποτύπωνε στη γραφή του επειδή το ήθελε.

Οι θαυμαστές των ταινιών έχουν ξεχάσει ή δεν έμαθαν ποτέ ότι αρχικά ο Bond οδηγούσε Bentley. Το ίδιο και ο Fleming. Αργότερα όμως ο συγγραφέας απέκτησε αδυναμία στην Aston Martin, και έτσι η Bentley καταστρέφεται σε μια καταδίωξη και αντικαθίσταται από Aston. Ο Bond καπνίζει Morland, όπως και ο Fleming.

Το διάσημο ‘Dry Martini, shaken, not stirred’ στα βιβλία δεν είναι τόσο απλό: υπάρχουν συγκεκριμένες οδηγίες. Απαιτείται συγκεκριμένα Gordons – καμία άλλη τζιν – και Kina Lillet, ένα αρωματισμένο κρασί που πλέον δεν παράγεται. Αυτό δεν έγινε επειδή οι εταιρείες πλήρωσαν, αλλά επειδή ο Fleming εκτιμούσε αυτά τα προϊόντα και θεωρούσε ότι η αναφορά τους έδινε χαρακτήρα στον Bond.

Αυτή η εμμονή με τα αντικείμενα του Bond πέρασε και στους θαυμαστές. Ο πρώτος γνωστός φανατικός ήταν ο Geoffrey Boothroyd, που το 1956 έγραψε στον Fleming για το όπλο του Bond. Μόλις τρία χρόνια μετά τη δημιουργία του χαρακτήρα, οι θαυμαστές ήδη έδιναν τεράστια σημασία στα προϊόντα που χρησιμοποιούσε.

«Μου αρέσουν τα περισσότερα πράγματα πάνω του, εκτός από την απαράδεκτη επιλογή όπλων», έγραψε ο Boothroyd. «Ιδιαίτερα, δεν μου αρέσει που χρησιμοποιεί ένα .25 Beretta. Αυτό το όπλο είναι για κυρίες, και όχι για καλές κυρίες. Αν πρέπει να χρησιμοποιεί ελαφρύ όπλο, καλύτερα να διαλέξει ένα .22 rim fire· η μολυβένια σφαίρα θα έχει μεγαλύτερη επίδραση από τη θωρακισμένη του .25.»

Ο Fleming ευχαρίστησε τον Boothroyd και έγιναν φίλοι. Στο επόμενο βιβλίο, το Beretta του Bond παραλίγο να τον σκοτώσει, καθώς μπλέκεται στη θήκη του. Στο μεθεπόμενο, εμφανίζεται ο χαρακτήρας Major Boothroyd – γνωστός και ως ‘Q’ – για να του δώσει το χαρακτηριστικό του όπλο, το Walther PPK. Είναι το μόνο όπλο που έχει χρησιμοποιήσει κάθε Bond στη μεγάλη οθόνη.

Ο Bond παρήγγειλε το Haig-and-Haig του Leiter “με πάγο” και μετά κοίταξε προσεκτικά τον μπάρμαν. “Ένα Dry Martini”, είπε. “Ένα. Σε βαθύ ποτήρι σαμπάνιας.” “Oui, monsieur.” “Μισό λεπτό. Τρεις δόσεις Gordons, μία βότκα, μισή Kina Lillet. Ανακάτεψέ το πολύ καλά μέχρι να παγώσει, μετά βάλε μια μεγάλη λεπτή φλούδα λεμονιού. Το κατάλαβες;” “Βεβαίως, monsieur.” Ο μπάρμαν φάνηκε να ενθουσιάζεται με την ιδέα. – Casino Royale (1953), Κεφάλαιο 5

Ο Fleming ήταν πρωτοπόρος στο να εντάσσει πραγματικές μάρκες στα βιβλία του αντί για φανταστικές. Το γράψιμό του ήταν λιτό, κάτι που προέρχεται από τα χρόνια του ως δημοσιογράφος. Δεν υπάρχει η περιγραφική γραφή τύπου Tolkien, ούτε προσποιείται ότι είναι τέτοιος συγγραφέας. Η τοποθέτηση προϊόντων λειτουργεί ως συντόμευση: αντί να περιγράφει εκτενώς τη γεύση της σαμπάνιας, απλώς αναφέρει το όνομα: Tattinger. Δοκίμασέ το αν θέλεις να μάθεις. Η προτίμηση του Bond στην υπερβολή φαίνεται, αφού μόνο από το όνομα καταλαβαίνεις ότι απολαμβάνει κάτι ακριβό. Στο επόμενο βιβλίο, ο Bond αποκαλεί το Tattinger “μόδα” και προχωρά στο Dom Pérignon. Καλό είναι να δοκιμάσεις κι αυτό.

Αργότερα, ο Fleming αποστασιοποιήθηκε από αυτή την πρακτική. Τη χαρακτήρισε “ατυχές σήμα κατατεθέν” και “τρικ”. Άλλαξε μάλιστα και μάρκα τσιγάρων, ίσως για να ξεφύγει από το στερεότυπο του Bond. Όμως το αποτέλεσμα είχε ήδη εδραιωθεί: ο Bond και τα προϊόντα έγιναν αχώριστα.

Οι παραγωγοί των ταινιών, Harry Saltzman και Albert R. Broccoli, θέλοντας να μείνουν πιστοί στα βιβλία, μετέφεραν αυτή την αγάπη για τα προϊόντα, ακόμα κι αν κόστιζε. Πλήρωσαν για τα Aston Martin DB5 που εμφανίστηκαν στο Goldfinger, αφού η εταιρεία δεν ενδιαφερόταν να συνεργαστεί. Παρότι τους απέρριψαν, αυτή η απόφαση άλλαξε για πάντα την Aston Martin. Έτσι ξεκίνησε η παράδοση. Εξήντα χρόνια μετά, ζούμε σε έναν κόσμο όπου η τοποθέτηση προϊόντων σε ταινία Bond είναι τεράστια επιχειρηματική ευκαιρία, με ολόκληρες ιστοσελίδες να καταγράφουν τα αντικείμενα της σειράς για να μπορείς να τα αγοράσεις. Όταν ο Bond άφησε την Aston για BMW, η βρετανική εταιρεία που κάποτε απέρριψε τις ταινίες, παρακάλεσε να επιστρέψει.

Ίδια Ιδέα, Διαφορετική Εφαρμογή

Όλα αυτά καλά, θα πεις. Τι σχέση έχουν όμως με το παιχνίδι; Η IO Interactive φαίνεται να έχει κατανοήσει αυτό το στοιχείο του χαρακτήρα του Bond – και το αξιοποιεί πλήρως.

Η λεπτομέρεια που παρατήρησαν αμέσως οι φαν των βιβλίων είναι η ουλή. Κανένας Bond στη μεγάλη οθόνη δεν είχε ποτέ αυτή τη χαρακτηριστική ουλή στο μάγουλο, που όμως είναι βασικό στοιχείο στα βιβλία και εμφανίζεται στον νέο Bond.

Ήταν ένα σκοτεινό, καλοσχηματισμένο πρόσωπο, με μια ουλή τριών ιντσών να διακρίνεται λευκή στο μαυρισμένο δέρμα του δεξιού μάγουλου. Τα μάτια ήταν μεγάλα και ίσια κάτω από μακριά, ίσια μαύρα φρύδια. Τα μαλλιά μαύρα, χωρισμένα αριστερά, ατημέλητα, με μια τούφα να πέφτει πάνω από το δεξί φρύδι. Η μύτη μακριά και ίσια, τα χείλη λεπτά, το στόμα φαρδύ και αυστηρό. Το σαγόνι ίσιο και σκληρό. – From Russia With Love (1957), Κεφάλαιο 6

Για μένα όμως, ήταν τα αντικείμενα που μου τράβηξαν την προσοχή. Μόλις βγήκε το trailer, άρχισα να το παρακολουθώ καρέ-καρέ, ψάχνοντας για ρολόγια, όπλα, οχήματα. Ήθελα να δω πόσο βαθιά το έχουν ψάξει. Και το έχουν ψάξει πολύ.

Στο Summer Games Fest, ο επικεφαλής της IO Interactive, Hakan Abrak, παρουσίασε μια διαφάνεια με τους συνεργάτες για το 007: First Light. Aston Martin, φυσικά. Jaguar, Land Rover, Omega, Coca Cola, Leica Cameras, το βρετανικό brand Orlebar Brown… Μια λίστα που ταιριάζει απόλυτα στον Bond. Οι διαπραγματεύσεις θα ήταν χρονοβόρες, αλλά η IO το θεώρησε απαραίτητο.

Θα ήταν πολύ εύκολο να βάλουν απλώς απομιμήσεις, ειδικά για τα μικρότερα αντικείμενα. Ένα Aston Martin είναι απαραίτητο, αφού το ελέγχεις άμεσα, αλλά θα μπορούσαν εύκολα να βάλουν ένα ρολόι που μοιάζει με Omega και να τελειώνουν. Όμως η δέσμευση της IO είναι ξεκάθαρη.

Υπάρχει και μια πιο έξυπνη απόφαση: αυτός ο Bond δεν επαναλαμβάνει απλώς τα γνωστά. Αυτό με εξέπληξε και με ενθουσίασε στο πρώτο trailer του First Light: έχουμε έναν πρωτότυπο Bond.

Το ξέρουμε ήδη. Ο Bond του First Light δεν μοιάζει ούτε ακούγεται όπως κανένας προηγούμενος. Αυτό φαίνεται και στα προϊόντα. Η εύκολη λύση θα ήταν να βάλουν ένα μπλε Omega Seamaster 300, όπως φορούσαν οι Brosnan και Craig. Αντίθετα, η IO συνεργάστηκε με την Omega και έδωσε στον νέο Bond το δικό του χαρακτηριστικό: φοράει Seamaster, αλλά σε έκδοση Chronometer – που κανένας Bond δεν έχει φορέσει ως τώρα.

Η επιλογή διαφορετικής εκδοχής του ίδιου ρολογιού είναι μικρή αλλά σημαντική διαφορά – και δείχνει προσεκτική σκέψη για τον εξοπλισμό του Bond. Η διαφορά είναι τόσο μικρή που θα μπορούσε να μην υπάρχει – αλλά υπάρχει. Μάλιστα, δεν ταιριάζει ακριβώς με κανένα μοντέλο που παράγει τώρα η Omega, κάτι που ίσως σημαίνει ότι θα κυκλοφορήσει αργότερα το ακριβές μοντέλο που φοράει ο Bond στο παιχνίδι.

Όσο για το αυτοκίνητο, κι αυτό είναι διαφορετικό – αντί για νέο Aston ή το κλασικό DB5, βλέπουμε τον Bond της IO να οδηγεί ένα Aston Martin DBS της δεκαετίας του ’70. Είναι περίεργη επιλογή, ειδικά σε αυτό το μουσταρδί χρώμα – αλλά είναι και ωραία αναφορά, αφού το ίδιο αυτοκίνητο οδηγούσε ο Roger Moore σε μια λιγότερο γνωστή τηλεοπτική του εμφάνιση πριν γίνει Bond. Έξυπνο!

Στο σημείο αυτό φαίνεται η αφοσίωση της IO στην ιδέα του Bond, στην ατμόσφαιρα που τον περιβάλλει. Το παιχνίδι απολαμβάνει την ίδια καταναλωτική φαντασίωση με τα βιβλία του Fleming και τις ταινίες που ακολούθησαν. Παρουσιάζοντας έναν Bond με δικές του προτιμήσεις, που δεν είναι απλώς αντιγραφή των κινηματογραφικών Bond, αναπτύσσουν περαιτέρω αυτή τη νέα εκδοχή του χαρακτήρα και του κόσμου του. Ξέρουμε ότι στην παραγωγή των ταινιών γίνονται ατελείωτες συσκέψεις για τα προϊόντα. Κάθε επιλογή εξετάζεται προσεκτικά. Είναι συναρπαστικό να βλέπεις την ίδια προσοχή και σε ένα παιχνίδι.

Ένα σύντομο trailer και μερικές αόριστες συνεντεύξεις με τους δημιουργούς δεν αρκούν για να μάθουμε πολλά για το παιχνίδι. Όμως το κλίμα που δίνει το trailer είναι εξαιρετικό – νιώθεις ότι καταλαβαίνουν τον χαρακτήρα, όχι μόνο ως κινηματογραφικό σύμβολο, αλλά και ως λογοτεχνικό ήρωα από τη δεκαετία του ’50. Όλη αυτή η ιστορία φαίνεται να τιμάται και να εκσυγχρονίζεται.

Και όπως είπα, δεν είναι απλώς τοποθέτηση προϊόντων χωρίς ντροπή. Είναι μέρος της ταυτότητας του Bond. Είναι αυτό που τον κάνει τόσο ιδιαίτερο – σκληρό, ψυχρό, αμφιλεγόμενο. Αλλά και ηρωικό και πρότυπο. Ο κόσμος θέλει να φοράει τα ρούχα του, το ρολόι του, να οδηγεί το αυτοκίνητό του. Φοράω κι εγώ Omega, και μπορώ να εντοπίσω αυτή την επιλογή στα παιδικά μου χρόνια, όταν έβλεπα ένα λέιζερ να βγαίνει από το ρολόι Seamaster για να ανοίξει διέξοδο από ένα ρωσικό τρένο. Στη σύγχρονη εποχή, όπου τα video games είναι συχνά πιο κινηματογραφικά από τον ίδιο τον κινηματογράφο, ήταν απαραίτητο ο νέος Bond των παιχνιδιών να μεταφέρει αυτή την ενέργεια. Χαίρομαι που η IO φαίνεται να το πετυχαίνει.

[ Πηγή: Eurogamer ]